هر آنچه باید درباره رد مال بدانید

رد مال چیست؟

در ابتدا باید بدانید رد مال چیست؟ به زبان ساده یعنی برگرداندن مال به مالک. افراد حقوقی به نام مالکیت بر اموال خود دارند. این حقوق را قانونگذار به جهت اراده و تصرف مالک در برابر اموال خود از جمله اموال منقول و اموال غیر منقول صادر کرده است. یعنی اگر مالی در مالکیت کسی غیر از مالک باشد. و به طریق غیر قانونی آن را تصرف کرده باشد. می توان از متصرف غیر قانونی شکایت کرد. دادگاه، در حکم خود، متصرف غیر قانونی را محکوم به رد مال می کند. یعنی باید مال را به مالک برگرداند.

کاربرد رد مال در قانون

• در موارد قانون مدنی: در جایی مثل زمانی که معامله فضولی انجام میشود.
• در موارد کیفری: در جایی مانند سرقت و کلاهبرداری و…

زمانی که مال وجود ندارد و از بین رفته حکم چگونه اجرا میشود؟

فرض کنید سارقی دوربین یا گوشی که در دست شما بوده را بدزد. در صورت پیدا شدن سارق، باید گوشی یا دوربین شما را به شما برگرداند. علاوه بر آن اگر خسراتی به شما گوشی یا دوربین شما وارد شده باشد باید آن را بپردازد. اگر گوشی یا دوربین شما از بین رفته باشد. حکم به رد مثل مال یا قیمت مال صادر میشود. برای مثال اگر دوربین شما قیمتی معادل ۲۰ میلیون تومان داشت سارق باید آن را بپردازد. یا مثلا اگر گوشی شما نو بوده و کار نکرده باشد. باید مثل آن را بخرد و به شما تحویل دهد.

برگرداندن خیانت در امانت

برگرداندن مالی که در نتیجه خیانت در امانت تصرف شده، مستلزم طی کردن مراحل قانونی مشخصی است. خیانت در امانت طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، به معنای استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کردن مالی است که به عنوان امانت به کسی سپرده شده و قرار بوده مسترد شود یا به مصرف معینی برسد، همراه با سوءنیت مرتکب، به ضرر مالک یا متصرف قانونی آن مال.

برای برگرداندن مال در این جرم، صاحب مال (بزه دیده) می‌تواند از دو طریق اقدام کند که در ادامه بهترین وکیل اختلال در نظام اقتصادی در اصفهان  به انها می پردازد:

1. طرح شکایت کیفری: با مراجعه به دادسرا و تقدیم شکواییه علیه فردی که مرتکب خیانت در امانت شده است. در صورت اثبات جرم در دادگاه کیفری، علاوه بر مجازات مرتکب، حکم به رد مال (استرداد عین مال) نیز صادر خواهد شد. اگر عین مال موجود نباشد، دادگاه ممکن است حکم به پرداخت قیمت یا مثل آن (بسته به نوع مال) به صاحب آن صادر کند.

2. طرح دعوای حقوقی: اگر شاکی در مرحله کیفری درخواست رد مال نکرده باشد یا به هر دلیلی پرونده کیفری به نتیجه نرسیده باشد، می‌تواند با تقدیم دادخواست حقوقی به دادگاه، مطالبه مال امانی یا معادل آن به همراه جبران خسارات ناشی از خیانت را درخواست نماید.

برگرداندن مال به نرخ روز

اگر شما مالک هستید. و سارقی مالتان را دزدید. بهتر است برای تنظیم دادخواست از بهترین وکیل اصفهان کمک بگیرید. تا بتواند مالتان را به نرخ روز به شما برگرداند. همانطور که در مطالب بالا بیان کردیم. در رد مال اگر عین آن موجود نباشد. باید مثل آن را تحویل مالک دهد. و حتی اگر مثل آن نباشد. باید قیمت مورد حکم را به مالک برگرداند. در اجرای این حکم نیاز به تعیین قیمت است که این کار را کارشناسان انجام خواهند داد. فرض کنید یک قطعه طلا از شما ربودند. و ۲ سال بعد سارق آن پیدا شد. در این حالت برای پرداخت خسارت کارشناس تعیین قیمت طلا با توجه به نرخ روز قیمت قطعه طلا شما را محاسبه میکند و سارق ملزم به پرداخت آن میشود.

اگر فرد متهم توان بازگرداندن مال را نداشته باشد چه میشود؟

فرد میتواند تقاضای اعسار دهد. اگر هیچ مال و ثروت و شغلی نداردو میتواند تقاضای اعسار مطلق دهد. اگر هر زمان صاحب و مالک مالی شود. طلبکار میتواند مال را توقیف کند. اگر توانایی مالی برای پرداخت به صورت یکجا را ندارد. میتواند تقاضای اعسار تقسیط دهد. و به صورت قسطی خسارت مال را برگرداند.

اگر فردی که به جرم خیانت در امانت محکوم شده، توانایی بازگرداندن عین مال یا پرداخت معادل آن (قیمت یا مثل) را نداشته باشد، بسته به شرایط و قوانین مربوطه، چند وضعیت ممکن است رخ دهد:

در مرحله اجرای حکم کیفری:

• اعسار (ناتوانی مالی): فرد محکوم می‌تواند با ارائه مدارک و شهود به دادگاه اجرای احکام کیفری، اعسار (ناتوانی مالی برای پرداخت بدهی) خود را ثابت کند. در صورت احراز اعسار، بسته به نوع مال و نظر دادگاه، ممکن است اقدامات زیر صورت گیرد:

  • مهلت پرداخت: دادگاه می‌تواند مهلتی برای پرداخت تعیین کند تا محکوم بتواند در آن بازه زمانی نسبت به تهیه و پرداخت مبلغ اقدام نماید.
  • تقسیط: در برخی موارد، دادگاه ممکن است با تقاضای محکوم و در صورت صلاحدید، مبلغ رد مال را به صورت اقساط تعیین و پرداخت آن را تسهیل کند.
  • تبدیل مجازات: در صورتی که رد مال جنبه مالی داشته باشد (مانند پرداخت قیمت مال)، عدم توانایی پرداخت می‌تواند در برخی موارد و با نظر دادگاه، منجر به تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی یا مجازات‌های جایگزین حبس شود. البته این موضوع به نوع جرم و میزان مجازات اصلی نیز بستگی دارد و رد مال ذاتاً یک تکلیف مالی است.
  • توقیف اموال: دادگاه همچنان می‌تواند به درخواست شاکی (مدعی خصوصی)، نسبت به شناسایی و توقیف اموال منقول و غیرمنقول محکوم اقدام کند تا از محل فروش آن‌ها، مبلغ رد مال به شاکی پرداخت شود. اگر اموالی برای توقیف وجود نداشته باشد یا ارزش آن‌ها کمتر از مبلغ رد مال باشد، همچنان بحث اعسار مطرح می‌گردد.

• اجرای مجازات حبس: عدم پرداخت رد مال به خودی خود لزوماً منجر به افزایش مدت حبس نمی‌شود، مگر اینکه در حکم اولیه چنین تصریحی وجود داشته باشد یا قانون خاصی در این زمینه پیش‌بینی کرده باشد. با این حال، عدم جبران خسارت بزه دیده می‌تواند در تصمیمات مربوط به تخفیف مجازات یا آزادی مشروط تأثیرگذار باشد.

در مرحله دعوای حقوقی:

• اگر شاکی صرفاً دعوای حقوقی برای مطالبه مال طرح کرده باشد و خوانده اعسار خود را ثابت کند، دادگاه ممکن است حکم به پرداخت به صورت اقساط دهد یا در صورت عدم وجود اموال قابل توقیف، حکم به نفع خواهان صادر کند اما امکان اجرای فوری آن وجود نداشته باشد. در این حالت، خواهان می‌تواند هر زمان که وضعیت مالی خوانده بهبود یافت، مجدداً درخواست اجرای حکم را ارائه دهد.

نکات کلی:

• اثبات اعسار بر عهده متهم یا خوانده است و باید با ارائه مدارک مستند به دادگاه صورت گیرد.
• قوانین مربوط به نحوه اجرای احکام مالی و رسیدگی به اعسار ممکن است تغییر کنند، بنابراین مراجعه به وکیل متخصص در این زمینه ضروری است.
• حتی در صورت اثبات اعسار، حق بزه دیده برای مطالبه مال از بین نمی‌رود و هر زمان که محکوم توانایی مالی پیدا کند، ملزم به پرداخت خواهد بود.

نکات مهم در مورد رد مال در خیانت در امانت از بهترین وکیل اختلال در نظام اقتصادی در اصفهان:

• برای صدور حکم به رد مال در دادگاه کیفری، معمولاً لازم است که شاکی ضمن شکایت خود، درخواست رد مال را نیز مطرح کند.
• اگر عین مال موضوع خیانت در امانت موجود باشد، دادگاه کیفری می‌تواند طبق ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی و ماده ۱۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری، حتی بدون درخواست مدعی خصوصی، به عنوان مال تحصیل شده از جرم، حکم به رد آن صادر کند.
• اگر مال امانتی در دست متهم نباشد، او موظف به پرداخت معادل مالی آن خواهد بود.
• در مواردی که مثل مال یافت شود، اولویت با رد مثل است و در صورت عدم امکان، قیمت روز آن پرداخت می‌شود، مگر اینکه طرفین توافق دیگری داشته باشند.
• رسید امانی، شهادت شهود و سایر مدارکی که نشان‌دهنده سپردن مال به متهم و وقوع خیانت باشد، در اثبات جرم و استرداد مال اهمیت دارند.

بنابراین، برگرداندن خیانت در امانت از طریق پیگیری قانونی و اثبات جرم در دادگاه امکان‌پذیر است و دادگاه با توجه به شرایط پرونده، حکم به استرداد عین مال یا معادل آن صادر خواهد کرد. توصیه می‌شود برای طی کردن صحیح مراحل قانونی و احقاق حق، از مشاوره وکیل متخصص بهره‌مند شوید.