معامله فضولی و شرایط آن

معامله فضولی یکی دیگر از انواع معاملات است که شاید تا به امروز با آن مواجه نشدید. در ادامه مطلب با بهترین وکیل کارکشته حقوقی اصفهان  همراه باشید تا اطلاعات لازم درباره معامله فضولی و شرایط آن را به دست آورید.

معامله فضولی

ساده ترین تعریفی که میتوان از این معامله داشت به این صورت است. که اگر کسی غیر از مالک که از طرف او اجازه ای ندارد ، در اموال مالک دخالت کند ، فضول محسوب می شود و به معامله ای که منعقد میکند  معامله فضولی می گویند. که معمولا معامله به این شکل است که یا مالک از آن آگاهی ندارد و یا به انجام آن رضایت نداده است.

افرادی که در معامله نقش دارند

در این معامله کسی که قانونا ملک به او تعلق دارد مالک و کسی که بدون اجازه و داشتن حقی ، اقدام به انجام معامله نسبت به مال دیگری کند، فضول و کسی که فضول با او معامله کرده اصیل نام دارد.

آثار معامله فضولی

معامله فضولی زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی بدون داشتن اختیار قانونی یا نمایندگی، به نام یا به حساب دیگری، با اموال او معامله می‌کند. قانون مدنی ایران این نوع معامله را نه باطل می‌داند و نه کاملاً صحیح، بلکه آن را غیرنافذ تلقی می‌کند؛ به این معنا که اعتبار آن بسته به رضایت یا عدم رضایت صاحب مال است. حال، بسته به اینکه مالک معامله را تنفیذ کند یا رد نماید، آثار مختلفی به وجود می‌آید.

معالمه در دو صورت باطل میشود و یا نافذ خواهد بود. به بیان بهترین وکیل کارکشته حقوقی اصفهان  موارد باطل و غیر نافذ به شرح زیر است:

۱. اگر مالک معامله را تنفیذ کند:

• اگر مالک، پس از آگاه شدن از معامله، آن را تأیید کند (یعنی به‌طور رسمی یا ضمنی بپذیرد)، معامله به صورت قطعی و معتبر در می‌آید و آثار زیر را به دنبال دارد:

  • معامله از ابتدا صحیح تلقی می‌شود؛ یعنی تأیید مالک به گذشته برمی‌گردد (اثر کاشف دارد).

  • حقوق و تعهدات ناشی از قرارداد به قوت خود باقی می‌ماند.

  • خریدار می‌تواند به تعهدات فروشنده فضول (مثلاً تحویل ملک یا مال) استناد کند.

  ۲. اگر مالک معامله را رد کند:

  در این بخش از مقاله معامله فضولی و شرایط آن آمده که در صورتی که مالک معامله را رد کند یا به‌طور صریح اعلام کند که راضی به آن نیست، آثار زیر به وجود می‌آید:

  • معامله از نظر حقوقی باطل خواهد شد.

  • هیچ‌گونه اثر الزام‌آور برای طرفین (به‌ویژه خریدار) ندارد.

  • در صورت ورود ضرر به خریدار، وی می‌تواند برای جبران خسارت به فرد فضول مراجعه کند.

  • اگر مالی تحویل داده شده باشد، باید به مالک اصلی بازگردانده شود.

  ۳. وضعیت خریدار با حسن نیت:

  اگر خریدار در زمان معامله اطلاع نداشته که فروشنده فضول است (یعنی با حسن نیت وارد معامله شده)، ممکن است بتواند برای ضرری که دیده، ازش مطالبه خسارت کند. اما چون معامله بدون اجازه مالک انجام شده، همچنان برای تحقق نهایی، نیازمند رضایت مالک است.

  ۴. مسئولیت مدنی فضول:

  در صورت رد معامله توسط مالک، شخص فضول ممکن است به دلیل اقدام بدون اجازه در مال غیر، مسئول خسارات وارده به طرف مقابل شناخته شود. این مسئولیت به‌ویژه زمانی تشدید می‌شود که ثابت شود فضول به عمد یا با سوء نیت وارد معامله شده است.

معامله فقط زمانی اجرا میشود که مالک از معامله راضی باشد. در غیر اینصورت معامله باطل و انجام نخواهد شد.

نکات پایانی

بهترین وکیل اصفهان نکاتی را در این خصوص بیان میکند که به شرح زیر است:

• حق رد و قبول معامله مختص مالک است. اگر مالک قبل از اینکه معامله را رد یا قبول کند، فوت شود این حق به وراث منتقل میشود.
• اگر اصیل از فضولی بودن معامله اطلاع نداشته باشد و اصیل به موجب آن متضرر شود میتواند از کسی که اقدام به انجام معامله نسبت به مال دیگری کرده طرح شکایت به عمل آورد و خسارت خود را طلب کند. در این صورت نمیتواند طلب خسارت کند. و فقط میتواند درخواست استرداد مبلغ را دهد.
• در حالتی که فردی با نیت و قصد قبلی اقدام به معامله کند، مرتکب جرم شده است. فرد مجرم تحت عنوان فروش یا منتقل کردن مال غیر، به ۱ الی ۷ سال حبس محکوم خواهد شد و همچنین موظف است تا مطابق با مال جریمه نقدی به مالک بپردازد.